Διαπολιτισμική Επάρκεια και Ετοιμότητα των Εκπαιδευτικών Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης στον Νομό Αιτωλοακαρνανίας

Abstract

Η εκπαίδευση αποτελεί αναφαίρετο δικαίωμα του ανθρώπου, η οποία τον επηρεάζει σε ολόκληρη τη ζωή του, προσφέροντάς του την ικανότητα να εντάσσεται και να δραστηριοποιείται κατέχοντας ίσες ευκαιρίες στην κοινωνία. Ωστόσο, στη σύγχρονη εποχή το πρόβλημα της ποιοτικής εκπαίδευσης γίνεται όλο και πιο έντονο, για αυτό και τα σχολεία και οι εκπαιδευτικοί θα πρέπει να προσπαθούν να προσφέρουν μια ολοκληρωμένη εκπαιδευτική εμπειρία. Ταυτόχρονα, εκτός από την έλλειψη ποιότητας στην εκπαιδευτική διαδικασία, ένα ακόμη πρόβλημα αποτελεί και η παρουσία μαθητών από διαφορετικά πολιτισμικά περιβάλλοντα. Η ραγδαία αύξηση της μετανάστευσης τα τελευταία χρόνια, βρήκε το εκπαιδευτικό σύστημα, αλλά και τους εκπαιδευτικούς απροετοίμαστους σε μια τόσο μεγάλη αλλαγή. Πιο αναλυτικά, η μέχρι τώρα σχολική ομοιογένεια αντικαθίσταται από ένα πολυεθνικό και πολυπολιτισμικό περιβάλλον, με αποτέλεσμα να δημιουργείται η ανάγκη για επαναπροσδιορισμό της εκπαιδευτικής πολιτικής. Πλέον, το νέο σχολικό μοντέλο θα πρέπει να ανταποκρίνεται στις προϋποθέσεις και στις ανάγκες όλων των μαθητών, ανεξαρτήτως γλώσσας, εθνικότητας κλπ., αναγνωρίζοντας την ανάγκη για μια πολυπολιτισμική εκπαιδευτική κοινωνία. Για τον λόγο αυτό, οι εκπαιδευτικοί, οι οποίοι αποτελούν τον βασικό άυλο πόρο του σχολείου, θα πρέπει να μπορούν να λειτουργήσουν σε ένα πολυπολιτισμικό περιβάλλον, να επιδιώκουν την ποιοτική εκπαίδευση και να μπορούν να αντιμετωπίσουν τα προβλήματα που δημιουργούνται λόγω της πολυπολιτισμικότητας. Οι εκπαιδευτικοί θα πρέπει να είναι κατάλληλα προετοιμασμένοι, ώστε να μπορούν να εντάξουν ομαλά στις τάξεις και στα σχολεία τους νέους μαθητές. Ο κύριος σκοπός της παρούσας διπλωματικής εργασίας είναι να διερευνηθούν οι ικανότητες και η διαπολιτισμική επάρκεια των εκπαιδευτικών της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης καθώς και το είδος της επιμόρφωσης που έχουν λάβει σε ζητήματα που αφορούν τη διαπολιτισμική εκπαίδευση, ώστε να αποτελέσουν αξιόλογο μέσο για την ποιοτική εκπαίδευση τόσο των Ελλήνων μαθητών, όσο και των μαθητών που προέρχονται από διαφορετικούς πολιτισμούς. Για την εκπλήρωση του σκοπού της παρούσας διπλωματικής εργασίας πραγματοποιήθηκε έρευνα σε δύο στάδια, πρωτογενής και δευτερογενής. Ειδικότερα, η δευτερογενής έρευνα πραγματοποιήθηκε μέσω της βιβλιογραφικής ανασκόπησης και συγκεκριμένα μέσω της αποσαφήνισης σημαντικών όρων και κυρίως της ανάλυσης της διαπολιτισμικής εκπαίδευσης. Από την άλλη, η πρωτογενής έρευνα πραγματοποιήθηκε μέσω της επισκόπησης επιστημονικών ερευνών που έχουν ασχοληθεί με το κύριο ζήτημα, αλλά και μέσω συνεντεύξεων σε εκπαιδευτικούς της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης του Νομού Αιτωλοακαρνανίας. Τα αποτελέσματα και από τα δύο μέρη της εργασίας έδειξαν ότι οι εκπαιδευτικοί θεωρούν την επιμόρφωση σε διαπολιτισμικά θέματα ιδιαιτέρως αναγκαία, έτσι ώστε να αποτελέσουν ικανά και έτοιμα μέλη της εκπαιδευτικής κοινωνίας. Η ετοιμότητά τους αποτελεί, επίσης, σημαντικό μέρος της διαπολιτισμικής εκπαίδευσης καθώς είτε μέσω της επιμόρφωσης, είτε μέσω της εμπειρίας τους ή μέσω της πρόθεσής τους για διαρκή ενημέρωση, είναι σε θέση να ανταπεξέλθουν στις ανάγκες της σύγχρονης πραγματικότητας και να αντιμετωπίσουν την ετερότητα και τη διαφορετικότητα. Επιπρόσθετα, η ικανότητά τους να διαχειριστούν την πολιτισμική διαφορετικότητα των μαθητών βασίζεται στις απαραίτητες γνώσεις που αφορούν σύγχρονες μεθόδους διδασκαλίας και διαπολιτισμική κατάρτιση, καθώς και στις δεξιότητές τους που αφορούν την ενσυναίσθηση, την προσαρμοστικότητα, την υπομονή, τη θετική στάση, την ευαισθητοποίηση και την αναθεώρηση των προκαταλήψεων, των στερεοτύπων και των ρατσιστικών αντιλήψεων. Τέλος, οι προϋποθέσεις που σχετίζονται με τη διαπολιτισμική εκπαίδευση, απαιτούν την εφαρμογή μεθόδων και διδακτικών πρακτικών που προωθούν το αίσθημα της συνεργασίας. Ενώ, τα εμπόδια που αντιμετωπίζουν οι εκπαιδευτικοί σχετίζονται με την έλλειψη επικοινωνίας, την ύπαρξη στερεοτυπικών αντιλήψεων, προκαταλήψεων και ρατσιστικών φαινομένων, την έλλειψη ενημέρωσης και επιστημονικής κατάρτισης σχετικά με τη διαπολιτισμική εκπαίδευση και την έλλειψη προσαρμοστικότητας.