Συνεταιρισμοί στην Ελλάδα, προβλήματα και προοπτικές

Abstract

Η εμφάνιση των συνεταιρισμών εντοπίζεται ως μέσο απάντησης στα προβλήματα στην παραγωγική διαδικασία, απόρροια του καπιταλιστικού τρόπου δράσης, που θέτει σε δοκιμασία την επιβίωση των οικονομικά αδύναμων μελών της κοινωνίας και του πνεύματος ισότιμης συνεργασίας τους, με προσωπική συμμετοχή όλων και αλληλοβοήθεια. Η συνεταιριστική θεωρία θεώρησε τη λύση του προβλήματος των οικονομικά αδύναμων στη συνεταιριστική οργάνωση και στη δύναμη που δημιουργείται μέσω της συνεργασίας στο συνεταιρισμό με την αλληλέγγυο ευθύνη των μελών του. Τα βασικά εφόδια της συνεργασίας είναι η βιολογική δύναμη των ανθρώπων, η εκούσια σύμπραξη, η πίστη και αποφασιστικότητα για επιτυχία και η αλληλεγγύη, ενώ ακολουθούν με υποδεέστερη βαρύτητα τα περιορισμένα υλικά μέσα υποστήριξης της κοινής πρωτοβουλίας. Σκοπός των συνεταιρισμών είναι η εξασφάλιση των συνθηκών διαβίωσης στα μέλη με αξιοπρέπεια, καθώς και η παροχή των χαρακτηριστικών της δημιουργικότητας και της ωφελιμότητας στις καθημερινές επαγγελματικές ασχολίες. Με τον τρόπο αυτό, συμβάλλουν στην ολοκλήρωση και εξύψωση του ρόλου των ασθενέστερων, από οικονομική κυρίως άποψη, μελών της κοινωνίας, με άμεσες και ποικίλες ευεργετικές επιπτώσεις για το σύνολο της κοινωνίας όπου δρουν. Κατά κάποιον τρόπο οι συνεταιρισμοί στηρίζονται αφενός μεν σε ορισμένες αξίες που αποτελούν αποκλειστικά γνωρίσματα της συνεταιριστικής οικονομικής οργάνωσης, όπως είναι η αυτοβοήθεια και η αλληλοβοήθεια, και αφετέρου δε σε ορισμένες γενικές αξίες, που μεταφέρθηκαν στο συνεταιριστικό θεσμό με συγκεκριμένο περιεχόμενο, για την αντιμετώπιση των αιτιών που προκάλεσαν τη γένεσή του. Εξάλλου στις βασικές συνεταιριστικές αρχές συγκαταλέγεται η ελευθερία με την έννοια της ελεύθερης συνεργασίας, η ισότητα και η δημοκρατία με την έννοια της ίσης θέσης, των ίσων δικαιωμάτων και υποχρεώσεων των μελών, καθώς και η αρχή του περιορισμού της δύναμης του κεφαλαίου που επέφερε τη σύνδεση του δικαιώματος ψήφου και της διανομής των κερδών με κριτήρια που δε σχετίζονται με εκείνο της συμμετοχής στο κεφάλαιο. Επιπλέον, βασική αρχή που διέπει τον συνεταιρισμό είναι η δικαιοσύνη, υπό την έννοια της δίκαιης διανομής των εσόδων και της δίκαιης κατανομής των βαρών. Στο πλαίσιο αυτό, η παρούσα εργασία μελετά τους συνεταιρισμούς ως μορφές ανάπτυξης της συλλογικής δραστηριότητας και μοντέλων επιχειρηματικότητας, καθώς επίσης και τα προβλήματα και τις προοπτικές που έχουν οι συνεταιρισμοί.