Επαγγελματική εξουθένωση των νοσηλευτών στο νομό Αχαίας

Abstract

Το άγχος της εργασίας και η εξάντληση είναι αιτίες γέννησης κακής ποιότητας ζωής. Για το φαινόμενο της επαγγελματικής εξουθένωσης, παρά το γεγονός ότι αποτελεί αντικείμενο ιδιαίτερα εκτεταμένης έρευνας και αποτέλεσε το κέντρο ταχέως αυξανόμενης διεπιστημονικής ανησυχίας, δεν υπάρχει προς το παρόν ένας απολύτως αποδεκτός ορισμός. Ο ευρύτερα αναφερόμενος ορισμός της επαγγελματικής εξουθένωσης είναι η ψυχολόγος Christine Maslach, όπου αναφέρει ότι η επαγγελματική εξάντληση αφορά «στην απώλεια ενδιαφέροντος για τα άτομα με τα οποία εργάζεται κάποιος, περιλάμβανε την σωματική εξάντληση και χαρακτηρίζεται από συναισθηματική εξάντληση όπου ο επαγγελματίας έχουν περισσότερα καθόλου θετικά συναισθήματα συμπάθειας ή σεβασμού προς τους πελάτες ή τους ασθενείς ". Η σχέση μεταξύ επαγγελματικής εξουθένωσης και επαγγελματικού στρες είναι πολύ στενή, αφού για ορισμένους επιστήμονες η επαγγελματική εξουθένωση αποτελεί μορφή εργασιακού άγχους, ενώ για κάποιες άλλες είναι συνέπεια ενός χρόνιου επαγγελματικού στρες. Όσον αφορά τις επιπτώσεις της εργασίας στην υγεία των εργαζομένων, υπάρχουν δύο μεγάλες κατηγορίες: εργατικά ατυχήματα και επαγγελματικές ασθένειες. Σκοπός της παρούσας μελέτης ήταν η διερεύνηση της ύπαρξης βαθμού επαγγελματικής εξουθένωσης, των εργαζομένων από στον χώρο της υγείας, και συγκεκριμένα στα νοσοκομεία του νομού Αχαΐας, καθώς και τα αίτια που οδηγούν σε αυτό, ώστε να διαμορφωθούν προτάσεις που θα αφορούν στην αποτελεσματική τη πρόληψη και την αντιμετώπισή της. Η έρευνα που πραγματοποιήθηκε από τον Ιανουάριο του 2017 έως τον Μάιο του ίδιου έτους. Ο αριθμός των εργαζομένων που συμμετείχαν στη μελέτη ήταν 227 άτομα (περίπου το 31% του συνόλου του προσωπικού που εργάζεται στα νοσοκομεία) και προέρχεται από όλα σχεδόν τα τμήματα και τις κλινικές των νοσοκομείων. Διαπιστώθηκε ότι η συναισθηματική εξάντληση του προσωπικού των νοσοκομείων του νομού Αχαΐας κυμαίνεται σε μεσαία έως υψηλά επίπεδα, όπως η αποπροσωποποίηση (κυνισμός), ενώ οι προσωπικές πραγματοποιήσεις είναι μεσαίου και χαμηλού επιπέδου. Οι ανακαλύψεις της μελέτης δείχνουν ότι τα άτομα που παρέχουν υπηρεσίες φροντίδας υγείας στα νοσοκομεία συνιστούν μια ομάδα ιδιαίτερα επηρεασμένη στην εμφάνιση του συνδρόμου της επαγγελματικής εξουθένωσης. Συγκεκριμένα: 1. Η σύγκριση των παραγόντων επαγγελματικής εξουθένωσης έδειξε ότι οι νοσηλευτές παρουσιάζουν πιο έντονα σημεία συναισθηματικής εξάντλησης. 2. Υπάρχει αλληλοσυσχέτιση μεταξύ των τόπων εργασίας και των προσωπικών πραγματοποιήσεων. Οι νοσηλευτές παρουσιάζουν έντονα το αίσθημα της έλλειψης προσωπικών επιτευγμάτων. 3. Οι νοσηλευτές βιώνουν σε πιο έντονο βαθμό τις δυσάρεστες συνθήκες εργασίας, ενώ η εγγενής διοικητική νοοτροπία επηρεάζει αρνητικά το επαγγελματικό τους επίτευγμα. Το νοσηλευτικό προσωπικό αντιμετωπίζει μεγαλύτερη εξάντληση της εργασίας και δυσαρέσκεια και, συνεπώς, είναι πιο επιρρεπής στην ανάπτυξη του συνδρόμου. 4. Το φύλο, η οικογενειακή κατάσταση, η ακαδημαϊκή εκπαίδευση και τα χρόνια προηγούμενης εμπειρίας σχετίζονται με την συναισθηματική εξάντληση. Οι γυναίκες, οι διαζευγμένες και οι νοσοκόμες χαμηλού ακαδημαϊκού επιπέδου παρουσιάζουν μεγαλύτερη συναισθηματική εξάντληση. 5. Οι βάρδιες, το περιβάλλον εργασίας, η ασάφεια των ρόλων, ο μισθός, αλλά και οι οικογενειακές υποχρεώσεις συνιστούν παράγοντες που σχετίζονται με την επαγγελματική εξάντληση. 6. Η έλλειψη υποστήριξης από τους ανωτέρους αλλά και η μη συναισθηματική υποστήριξη των συναδέλφων είναι παράγοντες που συνδέονται με τη διάσταση της συναισθηματικής εξάντλησης. Τα αποτελέσματα αυτής της μελέτης αναμένεται να είναι εκμεταλλεύσιμα από τους ίδιους τους επαγγελματίες της υγείας συγκεκριμένων νοσοκομείων, με διαδικασίες και σκοπό που θα προάγουν την αυτοδιάθεση, την αυτοβοήθεια και την ενεργό συμμετοχή τους, χωρίς τη διαιώνιση της ύπαρξης του «ειδικού» Η φράση "ένα γραμμάριο πρόληψης είναι ίσο με ένα κιλό θεραπείας" εντυπωσιάζει με τον πιο σαφή και περιεκτικό τρόπο, την κατεύθυνση που θα πρέπει να ακολουθήσει η ιατρική και η νοσηλευτική επιστήμη.