Γνώσεις και πεποιθήσεις των νοσηλευτών σχτικά με τη δωρεά και μεταμόσχευση οργάνων και ιστών

Abstract

Εισαγωγή: Η μεταμόσχευση ανθρώπινων οργάνων και ιστών, χαρίζει μια δεύτερη ευκαιρία στην ζωή σε ασθενείς που έχουν ανάγκη για μόσχευμα. Η εξέλιξη της Ιατρικής επιστήμης έκανα της προσδοκίες των ανθρώπων πραγματικότητα, στη παράταση και καλύτερη ποιότητα ζωής. Αν και στη χώρα μας δεν το έχουμε αντιληφθεί όλοι ότι κάθε μέρα πεθαίνουν ασθενείς που περιμένουν στη λίστα για μεταμόσχευση πολλά χρόνια, δεν έχουμε ευαισθητοποιηθεί σαν κράτος να ενημερώνονται από το σχολείο για θέματα υγιεινής και το πιο σημαντικό την ανιδιοτελής βοήθεια προς τον συνάνθρωπο. Στην Ελλάδα ισχύει ο νόμος 2737/1999, όπου περιγράφει την διαδικασία των μεταμοσχεύσεων και την επίτευξη σημαντικών αποτελεσμάτων στους παθολογικούς ασθενείς, στον τομέα της υγείας και πρόνοιας. Στην Ελλάδα η ιστορία των μεταμοσχεύσεων ξεκινά το 1968, με την πρώτη μεταμόσχευση νεφρού που πραγματοποιήθηκε στην Θεσσαλονίκη στο νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ. Υπάρχει ο Εθνικός Οργανισμός Μεταμοσχεύσεων (ΕΟΜ) και ο συντονιστής μεταμοσχεύσεων σε κάθε νοσοκομείο, όπου συνεργάζονται για την υλοποίηση και τη σωστή οργάνωση και συντονισμό των μεταμοσχεύσεων. Σκοπός της έρευνας είναι η διερεύνηση των γνώσεων-στάσεων-πεποιθήσεων, καθώς και οι προσωπικές απόψεις των επαγγελματιών Νοσηλευτικής, σε σχέση με το υπό διερεύνηση θέμα. Υλικό και μέθοδος: Ως μέθοδος συλλογής δεδομένων θα χρησιμοποιηθεί το ανώνυμο ερωτηματολόγιο, το οποίο περιλαμβάνει 33 ερωτήσεις κλειστού τύπου, που αφορούν τις γνώσεις και τις προσωπικές πεποιθήσεις και 6 που αποτελούν τα δημογραφικά στοιχεία. Τα ερωτηματολόγια θα διανεμηθούν σε ιδιωτικά και δημόσια νοσοκομεία της Αττικής και της Πάτρας. Πληθυσμό της μελέτης θα αποτελέσει το νοσηλευτικό προσωπικό του νοσοκομείου όλων των βαθμίδων εκπαίδευσης.Η στατιστική ανάλυση πραγματοποιήθηκε με το SPSS 17, κατά την ανάλυση των δεδομένων, προέκυψε ότι από το σύνολο(Ν=175) τα 167 είναι έγκυρα, δηλαδή το 95,4% και το ποσοστό απόκλισης (Α) ήταν 0,258. Αποτελέσματα: Αρχικά, ένα μεγάλο ποσοστό του συνόλου των ερωτηθέντων που ανέρχεται στο 99,4% γνώριζε την έννοια της δωρεάς οργάνων, ενώ είναι ελάχιστο το ποσοστό 0,6% που δεν γνώριζε. Δυστυχώς, από το δείγμα μας είναι πολύ μικρός ο αριθμός των ατόμων που δηλώνουν ότι είναι δωρητές οργάνων, αντίθετα θετικό είναι το αποτέλεσμα που γνωρίζει την ύπαρξη του Εθνικού Οργανισμού Μεταμοσχεύσεων (ΕΟΜ), σχετικά με το αν υπάρχει διαφορά μεταξύ δωρητή-δότη ήταν μεγάλο το ποσοστό που γνώριζε τη διαφορά. Ακόμη, είναι σημαντικό να αναφέρουμε ότι σχεδόν όλο μας το δείγμα είναι ενήμερο για το αν πρέπει να υπάρχει ιστοσυμβατότητα μεταξύ δωρητή-λήπτη, μεγάλος είναι και ο αριθμός του δείγματος(58,9%) που έχει γνώση για την ύπαρξη κάποιου νομοθετικού πλαισίου για τη δωρεά και μεταμόσχευση οργάνων και ιστών, μεγάλο ποσοστό των ατόμων που ρωτήσαμε (77,7%) δεν έχει παρακολουθήσει ή συμμετάσχει σε διαδικασία μεταμόσχευσης. Επιπλέον, οι περισσότεροι(90,9%) νοσηλευτές του δείγματος απάντησαν θετικά στο ερώτημα αν πραγματοποιούνται όλες οι απαραίτητες εξετάσεις, ώστε να διαπιστωθεί ο εγκεφαλικός θάνατος του εκλιπόντος, ενώ στην ερώτηση αν είναι σύμφωνες όλες οι θρησκείες με τη δωρεά οργάνων, το μεγαλύτερο ποσοστό του δείγματος που ανέρχεται στο 74,9% απάντησε πως δεν είναι όλες σύμφωνες. Τέλος, μεγάλο κομμάτι των ερωτηθέντων μας(58,9%) δεν έχει παροτρύνει κάποιον να γίνει δωρητής. Συμπεράσματα: Μόνο 19 γυναίκες δήλωσαν δωρητές οργάνων, ενώ σχεδόν όλοι συμφωνούν ότι η οικογένεια επηρεάζει στη λήψη απόφασης της δωρεάς. Περισσότεροι από τους μισούς ήταν ενήμεροι για κάποιο νομοθετικό πλαίσιο σχετικά με τις μεταμοσχεύσεις, αντίθετα τα 2/3 του δείγματος δεν είχαν παρακολουθήσει ούτε συμμετάσχει στη διαδικασία της μεταμόσχευσης. Ακόμη, σχεδόν οι μισοί δεν γνωρίζουν αν πραγματοποιείται η ίδια διαδικασία και στα παιδιά, ενώ το 74,9% αναφέρει πως δεν είναι σύμφωνες όλες οι θρησκείες με την μεταμόσχευση. Επίσης, οι μισοί από τους ερωτηθέντες πιστεύουν ότι ΜΜΕ προωθούν τις μεταμοσχεύσεις, ενώ οι απόψεις των νοσηλευτών αντικρούονται στην ερώτηση αν υπάρχει ίση μεταχείριση, διότι οι περισσότεροι απάντησαν αρνητικά, ενώ θετικά απάντησε το 29,1% και 21,1% αποτελούν τα άτομα που πιστεύουν πως ίσως υπάρχει ίση μεταχείριση. Λέξεις-κλειδιά: Μεταμόσχευση, δωρεά οργάνων και ιστών, εγκεφαλικός θάνατος, ΕΟΜ, θρησκείες, νόμοι, ηθικά ζητήματα