Διερεύνηση και αξιολόγηση της διείσδυσης των ψηφιακών εφαρμογών και υπηρεσιών στα μουσεία της Ελλάδος. Προτάσεις βελτίωσης και καλύτερης αξιοποίησης αυτών

Abstract

Βαδίζοντας με γοργούς ρυθμούς στον 21ο αιώνα, οι νέες τεχνολογίες βρίσκονται σε κάθε πτυχή της ζωής μας, αλλάζοντας δραστικά την καθημερινότητα μας. Η χρήση τους έχει φέρει επαναστατικά αποτελέσματα σε πολλούς τομείς της επικοινωνίας και της μάθησης. Το μουσείο σύμφωνα με τον επίσημο ορισμό τού ICOM (International Council of Museums) «ένα μόνιμο ίδρυμα, μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, στην υπηρεσία της κοινωνίας και της ανάπτυξής της, ανοικτό στο κοινό, που έχει ως έργο του τη συλλογή, τη μελέτη, τη διατήρηση, τη γνωστοποίηση και την έκθεση τεκμηρίων του ανθρώπινου πολιτισμού και περιβάλλοντος, με στόχο τη μελέτη, την εκπαίδευση και την ψυχαγωγία». Ως χώρος που σκοπός του είναι η γνωστοποίηση της πολιτιστικής κληρονομιάς στο κοινό, δεν θα μπορούσε να μην αφομοιώσει τις νέες ψηφιακές δυνατότητες που προσφέρουν παράλληλα νέους τρόπους προσέγγισης και αντίληψης του πολιτισμού. Το κοινό ασκεί πίεση στα μουσεία για την χρήση των τεχνολογιών αυτών, ενώ ταυτόχρονα τα μουσεία θέλουν όλο και περισσότερο να ενσωματώσουν τις τεχνολογίες, δείχνοντας έτσι μια εικόνα ενός πιο μοντέρνου οργανισμού που θέλει να είναι επίκεντρο της πληροφόρησης και της μετάδοσης αυτής. Στην τρέχουσα εργασία θα διερευνηθούν ζητήματα αναφορικά με τα διαθέσιμα εργαλεία και συστήματα των εφαρμογών VR (virtual reality), AR( Αugmented Reality),ατομικές οθόνες (PDA) και τις ιστοσελίδες πολιτιστικών οργανισμών. Με γνώμονα ανθρωποκεντρικό θα αποσαφηνίσουμε την αλληλεξάρτηση εφαρμογών-κοινού, την ποιότητα επικοινωνίας αλλά και την αναγκαιότητα της χρήσης των νέων αυτών τεχνολογιών. Το αντίκτυπο της σχέσης εφαρμογών-κοινού δύναται να χρησιμοποιηθεί ως μελέτη για το εκτόπισμα του επικοινωνιακού αλλά και του γνωσιακού τους γίγνεσθαι. Επιπροσθέτως η παρούσα εργασία έχει ως στόχο την συστηματική διερεύνηση και αξιολόγηση των ψηφιακών εφαρμογών και νέων τεχνολογιών στους πολιτιστικούς οργανισμούς . Θα προσπαθήσει δηλαδή να εκθέσει τυχόν προβλήματα που μπορεί να δημιουργούνται στις εφαρμογές και κυρίως την αποτελεσματικότητα αυτών. Μέσω της μεθοδολογίας της έρευνας κοινού θα γίνει η προσπάθεια εξαγωγής συμπερασμάτων σχετικά με την αξιολόγηση στον βαθμό ικανοποίησης των επισκεπτών, τις προτάσεις τους για ανάπτυξη κ την ανάλυση της σχέσης τυχόν εξάρτησης τους από τις εφαρμογές και υπηρεσίες. Η έρευνα κοινού στους πολιτιστικούς οργανισμούς δύναται να συλλέξει πληροφορίες που θα συμβάλουν σημαντικά στην αξιολόγηση της παροχής αυτών των υπηρεσιών και εφαρμογών. Παράλληλα στην εργασία αυτή θα προσπαθήσουμε να καταγράψουμε ,να αναλύσουμε αφενός τις εφαρμογές και υπηρεσίες των μουσείων και τις βιωματικές εμπειρίες των επισκεπτών και αφετέρου την δυνατότητα άμεσης εκπαίδευσης και γνώσης. Ενδεικτικά θα αναφέρουμε κάποιες από τις εφαρμογές και τις υπηρεσίες που αφορούν τα μουσεία αλλά και το κομμάτι των δυνατοτήτων τους. Η επαυξημένη πραγματικότητα(Augmented Reality). Με τον όρο αυτό χρησιμοποιούμε την σε πραγματικό χρόνο άμεση ή έμμεση προβολή ενός περιβάλλοντος, του οποίου τα στοιχεία επαυξάνονται αναπαραγόμενα από συσκευές υπολογιστών, βίντεο και ήχου. Επίσης θα αναφερθούμε στα εικονικά μουσεία τα οποία αποτελούνται από εξ ολοκλήρου ψηφιακό περιεχόμενο. Εξίσου σημαντική είναι και η χρήση τρισδιάστατης τεχνολογίας(3D) σάρωσης- απεικόνισης, η οποία επιτρέπει με μεγάλη ακρίβεια την ψηφιακή αναπαραγωγή αντικειμένων. Μια άλλη προηγμένη μορφή τεχνολογίας είναι η εικονική πραγματικότητα (Virtual reality) ή τα εικονικά περιβάλλοντα (Virtual environments) τα οποία δημιουργούνται με την χρήση μεθόδων εικονικής πραγματικότητας. Οι επισκέπτες ενός μουσείου έχουν την δυνατότητα εικονικής ξενάγησης (Virtual tour) κάνοντας χρήση μιας φορητής συσκευής (PDA) μέσω της οποίας έχουν πρόσβαση σε πληροφορίες και πολυμεσικό υλικό συναφές με τα εκθέματα. Οι πολιτιστικοί οργανισμοί θέλοντας να γεφυρώσουν το χάσμα με τους επισκέπτες, αναζητούν περισσότερες πληροφορίες για την καλύτερη διεξαγωγή της επίσκεψης αλλά και το αντίκτυπο αυτής. Γεννώνται έτσι ερωτήματα όπως ποιοί το επισκέπτονται; Μένουν ικανοποιημένοι από την επίσκεψη; Κάνουν χρήση νέων τεχνολογιών εντός του χώρου; Σε τι βαθμό ικανοποιήθηκαν από αυτό; Προκαλείται εντύπωση από την χρήση των εφαρμογών; Είναι κατανοητή; Θεωρούν οι επισκέπτες ότι υπάρχουν κάποιες αδυναμίες οι αστοχίες? Όπως αναφέρθηκε και παραπάνω, η πραγματοποίηση έρευνας κοινού δίνει την δυνατότητα στο μουσείο να αντιληφθεί τις απαιτήσεις του αλλά και τις ανάγκες των επισκεπτών του.